ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ ΔΙΕΠΟΙΜΑΝΑΝ ΟΙ ΕΞΗΣ:
41. ΓΑΒΡΙΗΛ: Ὁ ἀπό Τήνου. 1833-1837. Καταγόταν ἀπό τίς Δάφνες Μαλεβιζίου, τοῦ Νομοῦ Ἡρακλείου Κρήτης. Ἐγενήθη περί τό ἔτος 1764. Ὁ πατέρας του ὑπῆρξε θύμα κάποιου γενιτσάρου. Τό 1810 ἔγινε Ἐπίσκοπος Τήνου. Στήν ἀρχιερατεία του στήν Τῆνο, βρέθηκε ἡ ἱερή εἰκόνα τῆς Εὐαγγελίστριας. Εἰς δέ τήν ἀρχιερατεία του στήν Παροναξία βρέθηκε ἡ εἰκόνα τῆς Ἀργοκοιλιωτίσσης στήν Νάξο, τό ἔτος 1836. Ὁ Κων/νος Οἰκονόμου τόν θεωρεῖ ὡς «δι' ἀρετήν ἐπίσημο». Ἦταν ἀφοσιωμένος στίς ἐκκλησιαστικές παραδόσεις.
42. ΑΝΘΙΜΟΣ ΚΟΜΝΗΜΟΣ: 1841-1842. Κατά τήν Βαυαροκρατία (1833) ἡ Μητρόπολις Παροναξίας ὑποβιβάσθηκε σέ Ἐπισκοπή. Μετά τήν κοίμηση τοῦ Γαβριήλ ὑπήχθη εἰς τήν Μητρόπολιν Κυκλάδων μέ Μητροπολίτην Κυκλάδων τόν ἀπό Ἡλιουπόλεως Ἄνθιμον Κομνηνόν, ὁ ὁποῖος ἀπεβίωσε τήν 9ην Ιουλίου 1842 προσβληθείς ἀπό κακοήθη πυρετό ἐλονοσίας, περιοδεύοντας στήν Νάξο.
43. ΔΑΝΙΗΛ ΚΟΝΤΟΥΛΗΣ: 1842-1852. Ἐγεννήθη εἰς Χίον τό ἔτος 1801. Τό 1842 μεταστάντος εἰς Κύριον τοῦ Κυκλάδων Ἀνθίμου, ὀνομάσθη Κυκλάδων, ποιμάνας τήν Ἐπισκοπήν ἐπί εἰκοσαετίαν. Διετέλεσε καί Ποιμενάρχης Παροναξίας κατά τά ἔτη 1842-1852, ἔτος κατά τό ὁποῖο ἡ Παροναξία ἔγινε καί πάλιν Επισκοπή.
44. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ ΑΚΥΛΑΣ: (Ὁ ἐκ Θήρας). 1852-1876. Ἐξελέγη Ἐπίσκοπος Παροναξίας τό ἔτος 1852, μετά τήν ἀνακήρυξη τοῦ Αὐτοκέφαλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Τό ἔτος αὐτό εἶναι τό ἔτος πού ἡ Ἐπισκοπή τῆς Παροναξίας ἀπεσπάσθη ἀπό τήν Ἐπισκοπή τῶν Κυκλάδων. Ὀργάνωσε ὑποδειγματικά τήν Ἐπισκοπή του, θεσπίζοντας Ἐπισκοπικές ἐπιτροπεῖες κατά Δήμους. Μεγάλο ἐνδιαφέρον ἔδειξε γιά τίς Ἱερές Μονές τῆς περιφερείας του. Ἔδωσε μεγάλο βάρος εἰς τήν κατάρτισιν τῶν ἱερέων καί τήν προσέλευση εἰς τά ἱερά μυστήρια Κλήρου καί λαοῦ. Ἐκοιμήθη τό ἔτος 1876, καταλιπών φήμην δραστήριου καί ἐνεργητικοῦ Ἱεράρχη.
45. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΗΣ: 1882 - 1910. Καταγόταν ἀπό τό Ναύπλιο. Διετέλεσε Ἑλληνοδιδάσκαλος καί ἐφημέριος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου Ρόμβης Ἀθηνῶν. Ἀπεβίωσε εἰς Ἀθήνας τήν 10ην Ἰουλίου 1910 διατελῶν μέλος τοῦ Ἀναθεωρητικοῦ Δικαστηρίου.
46. ΙΕΡΟΘΕΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ: 1914-1934. Γεννήθηκε τό 1878. Καταγόταν ἀπό τά Καλάβρυτα. Ἐσπούδασε Θεολογία στό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν καί ἀνηγορεύθη Διδάκτωρ αὐτῆς τό 1905. Διετέλεσε Διευθυντής τῆς Ἱερατικῆς Σχολῆς Τριπόλεως, Ἱεροκήρυξ Ἱερῶν Μητροπόλεων. Στούς πολέμους 1912-1913 ἔλαβε μέρος ὡς στρατιωτικός ἱερεύς. Ὡς Μητροπολίτης Παροναξίας ἀναδιοργάνωσε τήν Ἱερά Μητρόπολη πού ἦταν σέ χηρεία ἐπί τέσσερα χρόνια. Συνεπλήρωσε καί ἐφημεριακά κενά, ἀνασυγκρότησε τίς Ἱερές Μονές. Κατά τήν παραμονή του στήν Νάξο ὑπηρέτησαν μέ τήν ἰδιότητα, τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ καί τοῦ ἱεροκήρυκος σπουδαῖοι κληρικοί. Τό ἔτος 1934 μετετέθη εἰς τήν Μητρόπολη Αἰτωλοακαρνανίας. Ὑπήρξε εἰς ἐκ τῶν δυναμικότερων Ἱεραρχῶν τῆς ἐποχῆς του. Ἀπεβίωσε τήν 12ην Μαΐου 1961.
47. ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ ΑΝΝΙΝΟΣ: 1935-1945. Καταγόταν ἀπό τό Ληξούρι τῆς Κεφαλληνίας. Ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἡ Μητρόπολις Παροναξίας συνενώθηκε μέ τήν Θήρα, ὀνομασθεῖσα «Παροναξίας καί Θήρας». Ἡ Ποιμαντορία του συνέπεσε μέ τήν ξενική κατοχή (1941-1944). Μέ τήν ἐπιβλητική του παρουσία καί τήν καλή ἐπικοινωνία του μέ τόν λαό καί τήν εὐφράδειά του, εἶχε ἀποσπάσει τό σεβασμό καί τήν ἀγάπη τοῦ ποιμνίου του. Τό 1945 μετετέθη στήν Μητρόπολη Τρίκκης καί Σταγῶν. Ἐκοιμήθη τό 1952.
48. ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ:1946-1959. (Ὁ ἀπό Κυθήρων). Ἐγεννήθη τό 1882 εἰς Σπάρτη. Ἦτο λόγιος Ἱεράρχης, λάτρης τῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας. Ἔλαβε τό πτυχίον τῆς Θεολογίας τό 1908. Ὑπηρέτησε ὡς Ἐφημέριος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Δημητρίου Παλαιοῦ Φαλήρου. Τήν 7ην Μαρτίου 1942 ἐξελέγη Μητροπολίτης Κυθήρων καί 26-9-1946 Μητροπολίτης Παροναξίας. Ἦτο αὐστηρῶν ἀρχῶν καί ἐμόχθησε γιά τήν θρησκευτική καί πνευματική ἀνύψωση τοῦ ποιμνίου του. Ἵδρυσε φιλόπτωχα ταμεῖα, ἐπέβαλε τήν διοικητική τάξη, ἐργάσθηκε γιά τήν χριστιανική ἀγωγή τῶν νέων. Ἐπί Ἀρχιερατείας του ἀνεκηρύχθη ἅγιος ὁ εκ Νάξου ὁρμώμενος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης καί πρός τιμήν του ἐθέσπισε τά «Νικοδήμεια». Ἀπεβίωσε τήν 25ην Ἰανουαρίου 1959 εὑρισκόμενος εἰς Ἀθήνας ὡς μέλος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Πνευματικό του τέκνο ήταν καί ὁ Μητροπολίτης Παροναξίας Ἀμβρόσιος ὁ Β΄.
49. ΕΠΙΦΑΝΙΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ: 1960-1990. Ἐγενήθη στήν Ὕδρα τό 1910. Ἀπεφοίτησε τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν τό 1940. Ἐχειροτονήθη διάκονος ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Ὕδρας Προκοπίου τό 1936 καί πρεσβύτερος τό 1941. Ὑπηρέτησε ὡς Ἐφημέριος καί Ἱεροκήρυξ τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων Ὕδρας καί Πρεβέζης. Λόγῳ τῆς Ἐθνικῆς του δράσεως συνελήφθη ὑπό τῶν Γερμανῶν. Ἀφεθείς μετά ταῦτα ἐλεύθερος συνεχίσας τήν δράσιν του ὡς Ἱεροκήρυξ Ὕδρας καί Σπετσῶν μέ ἕδρα τόν Πόρο. Τό 1944 διορίσθη ἱερεύς τοῦ πολεμικοῦ Ναυτικοῦ παραμείνας μέχρι τήν 27ην Μαΐου 1960, ὅτε εξελέγη Μητροπολίτης Παροναξίας. Μετέβη ὡς Ἀρχιμανδρίτης τοῦ Στόλου σέ πολλές ἀποστολές... Κατά τήν περίοδο τῆς Ἀρχιερατείας του ἀνήγειρε ἐν Νάξῳ Πνευματική Ἑστία, Γηροκομεῖον, Μαθητικόν Οἰκοτροφεῖο καί ἀγωνίσθηκε ὥστε ὁ ἱστορικός Βυζαντινός Ναός Παναγίας Ἑκατονταπυλιανῆς Πάρου νά μήν μετατραπεῖ εἰς Μουσεῖον. Διετέλεσε Τοποτηρητής τῶν Μητροπόλεων Σάμου καί Ἰκαρίας (1963-1965) καί Ὕδρας, Σπετσῶν καί Αἰγίνης (1965-1967). Μέ εἰσήγησή του τό 1967 τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο κατέταξε εἰς τό ἁγιολόγιο τόν ἅγιο Ἀρσένιο τόν ἐν Πάρῳ (1800-1877). Μέ φροντίδα του μετεφέρθησαν ἐξ Ἁγίου Ὄρους λείψανα τοῦ ἁγίου Νικόδημου τοῦ Ἁγιορείτου καί ἐξ Αἰγίνης λείψανα τοῦ ἁγίου Νεκταρίου καί προσέδωσε ἰδιαίτερη αἴγλη εἰς τήν Πανήγυρη τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου, καθιερώσας τήν βραδινήν λιτανείαν. Ἐπίσης ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἀνοικοδομήθη ὁ Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου Νικόδημου εἰς τό Γλινάδο Νάξου. Ἀπεβίωσε κατόπιν μακρᾶς ἀσθενείας τήν 30ην Ὀκτωβρίου 1990 καί ἐτάφη στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου Νάξου.
50. ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ Ο Β' Ο ΠΑΡΙΟΣ: 1991-2008.Ο Σεβ. Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Ἀμβρόσιος Β´, κατά κόσμον Νικόλαος Στάμενας, ἐγεννήθη τό ἔτος 1922 στήν Πάρο. Μετά τήν περάτωση τῆς στοιχειώδους ἐκπαιδεύσεως στή γενέτειρά του, μετέβη στήν Ἀθήνα, ὅπου ἐργαζόταν καί παράλληλα σπούδαζε σέ νυκτερινό Γυμνάσιο. Διακρινόταν γιά τόν ζῆλο του στά γράμματα καί ἡ ζωή του ὡς ἐφήβου ἦταν ὑποδειγματική μεταξύ τῶν συμμαθητῶν του, ἀλλά καί τῶν συναδέλφων του.
Ἀπό μικρή ἡλικία οἱ γονεῖς του, οἱ ὁποῖοι προήρχοντο ἀπό λευϊτική οἰκογένεια, τοῦ καλλιέργησαν τήν ἔφεση πρός τήν ἱερωσύνη. Ὅμοια εὐεργετική ἐπίδραση εἶχε καί ἡ σεβάσμια Ἱ. Μονή Λογγοβάρδας, μέ τόν πολυσέβαστο πνευματικό αὐτοῦ πατέρα καθηγούμενο αὐτῆς ἀρχιμ. Φιλόθεο Ζερβᾶκο.
Κατά τή διάρκεια τοῦ πολέμου 1940-41 κατετάγη ἐθελοντής στό νεοσυσταθέν τότε σῶμα τῆς Παθητικῆς Ἀεράμυνας. Μετά τήν ἀπελευθέρωση, κατά τή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου, ὑπηρέτησε στό Ναυτικό κατά τά ἔτη 1946 - 49.
Διάκονος χειροτονήθηκε τό 1950 στήν Πάρο, ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Παροναξίας κυροῦ Ἀμβροσίου. Τό ἴδιο ἔτος, κατόπιν ἐπιτυχῶν εἰσαγωγικῶν ἐξετάσεων, εἰσήχθη στή Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Κατά τούς χρόνους τῶν θεολογικῶν του σπουδῶν διακόνησε σέ ναούς τῶν Ἀθηνῶν, ἐνασχολούμενος καί στόν κατηχητικό καί κηρυκτικό τομέα.
Μετά τή λήψη τοῦ πτυχίου του τό 1955, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος ὑπό τοῦ αῦτοῦ ἱεράρχου, τήν 28η Αὐγούστου στήν Ἑκατονταπυλιανή, καί τοῦ ἀπενεμήθη τό ὀφφίκιο τοῦ ἀρχιμανδρίτου. Διορίσθηκε ὡς ἱεροκήρυξ στό Ἱ. Προσκύνημα τῆς Ἑκατονταπυλιανῆς καί ὡς ἱεροκήρυξ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῶν νήσων Πάρου καί Ἀντιπάρου. Κατά τό 1965 διορίσθηκε τακτικός ἱεροκήρυξ τῆς ἹΜητροπόλεως Παροναξίας. Μετά τήν ἐκδημία τοῦ Μητροπολίτου Ἀμβροσίου καί τήν ἔλευση τοῦ διαδόχου του Μητροπολίτου Παροναξίας κυροῦ Ἐπιφανίου, ἔν ἔτει 1960, τοῦ ἀνετέθησαν ἐπιπροσθέτως καί τά καθήκοντα τοῦ Πρωτοσυγκελλεύοντος καί τοῦ Ἡγουμένου. Στά πολλαπλᾶ του καθήκοντα στόν πνευματικό καί διοικητικό τομέα, Ἱεροκήρυκος, Ἐξομολόγου, Κατηχητοῦ, Ἡγουμένου καί Πρωτοσυγκελλεύοντος, ἐπέδειξε ἐπαινετό ζῆλο καί ἀκάματη δραστηριότητα.
Μετά τήν δεκαετῆ αὐτή ὑπηρεσία στήν Μητρόπολη Παροναξίας μετετέθη τό 1965 στήν Ἱ. Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, ὡς τακτικός ἱεροκήρυξ. Κατά τήν δεκαετία περίπου τῆς ὑπηρεσίας του στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, τοῦ ἀνετέθη ἐπίσης ὁ τομέας Νεότητας καί Κατηχητικῶν Σχολείων, Διοργάνωσε τήν πρώτη μεγαλειώδη ἑορτή τῶν Κατηχητικῶν Σχολείων στό Παναθηναϊκό Στάδιο, τόν Μάϊο τοῦ 1968. Ἀπό τόν Μάϊο τοῦ 1973 διετέλεσε καί γραμματεύς τῆς μόνιμης Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Νεολαίας καί Κατηχητικῶν Σχολείων.
Ἀφοῦ ἐργάστηκε ταπεινά καί ἀθόρυβα στόν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου ἐπί 24 ἔτη, ἐξελέγη παμψηφεί ὑπό τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τήν 13η Ἰουλίου 1974, Μητροπολίτης τῆς ἱστορικῆς καί ἀκριτικῆς Μητροπόλεως Πολυανῆς καί Κιλκισίου. Τό δέ 1991 κατεστάθη στήν Μητρόπολη Παροναξίας. όπου καί ἐπετέλεσε πλούσιο ποιμαντικό καί κοινωνικό ἔργο. Ἐξεδήμησε πρός Κύριον την 25η Μαρτίου 2008 σέ Νοσοκομεὶο τῶν Ἀθηνῶν καί ἐτάφη στόν περίβολο τοῦ Γηροκομείου τῆς Πάρου πού ὁ ἴδιος ἀνήγειρε.
